Arkana Gdynia - Warszawa - Suwałki

Porady

Lubimy dzielić się wiedzą popartą długoletnią praktyką.

Wróć

Postępowanie zabezpieczające jako metoda zabezpieczenia przedsiębiorcy w skutecznym wyegzekwowaniu należności od dłużników

We współczesnym obrocie gospodarczym często dochodzi do sytuacji braku regulowania płatności przez kontrahentów. Powyższe może wiązać się nie tylko z ciężką sytuacją rynkową bądź przejściowymi problemami finansowymi ale również może być wynikiem nieuczciwego działania drugiej strony, która ma zamiar uniknąć odpowiedzialności za swoje długi.

Samo wytoczenie powództwa przed sądem i późniejsze wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie gwarantuje skutecznego wyegzekwowania należności, a sama egzekucja może zostać umorzona, z uwagi na brak majątku dłużnika, który wcześniej wyzbył się własnych aktywów. Metodą walki z tego typu działaniami jest często zapomniane przez wierzycieli postępowanie zabezpieczające uregulowane w art. 730- 757 kodeksu postępowania cywilnego.

Celem postępowania zabezpieczającego jest udzielenie wierzycielowi tymczasowej ochrony prawnej w szczególności poprzez zapewnienie efektywności w wykonaniu mającego zapaść albo już zapadłego orzeczenia w sprawie lub tymczasowe unormowanie stosunków między stronami. W praktyce zabezpieczenie najczęściej będzie prowadziło do uniemożliwienia dłużnikowi dokonywania rozporządzeń swoim majątkiem tak aby wierzyciel już po uzyskaniu tytułu wykonawczego mógł  skutecznie zaspokoić przysługującą mu wierzytelność.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia może zostać złożony przed wszczęciem postępowania sądowego, przy wszczęciu postępowania sądowego albo w jego toku, oraz po wydaniu przez sąd wykonalnego orzeczenia. Najczęściej wniosek składany jest wraz   z pozwem, w sprawie lub jeszcze przed wytoczeniem powództwa. Po wydaniu przez sąd wykonalnego orzeczenia zabezpieczenie dopuszczalne jest, w przypadku roszczeń o świadczenia, których termin spełnienia jeszcze nie nastąpił, a więc przykładowo niewymagalnych faktur bądź przyszłego czynszu z umowy najmu.

Zabezpieczenia można żądać w sprawach cywilnych podlegających rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. Z wnioskiem o udzielenia zabezpieczenia może wystąpić każda ze stron lub każdy z uczestników postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Należy podkreślić, iż uprawdopodobnienie w odróżnieniu od udowodnienia nie daje pewności co do prawdziwości twierdzenia, lecz sprawia, że twierdzenie to staje się prawdopodobne. Rozwiązanie to jest korzystne dla wierzyciela, który we wniosku o udzielenie zabezpieczenia nie musi przedstawiać dowodów na jego poparcie.

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, który wierzyciel musi wskazać istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Obawa pozbawienia zaspokojenia swoich roszczeń powinna być realna oraz uzasadniona dlatego należy wskazać, dlaczego obawiamy się, że nasza wierzytelność nie zostanie spłacona. Okolicznością taką może być przykładowo informacja, że dłużnik ma zamiar wyjechać za granicę, wyzbywa się swojego majątku lub w najbliższym czasie stanie się niewypłacalny. W przypadku roszczeń pieniężnych, które najczęściej występują w obrocie gospodarczym konieczne jest również wskazanie we wniosku sposobu zabezpieczenia, a także sumy zabezpieczenia. Sumę zabezpieczenia stanowi kwota dochodzonego przez wierzyciela roszczenia liczonego wraz z odsetkami   do dnia wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania zabezpieczenia. Suma ta może obejmować także przewidywane koszty postępowania.

Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego roszczenia pieniężne mogą zostać zabezpieczone przykładowo poprzez: zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego, obciążenie nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową, obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską, ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu albo ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem dłużnika.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega opłacie, o ile nie jest składany w piśmie wszczynającym postępowanie, gdyż wystarczająca w takim przypadku będzie opłata od złożonego pozwu. Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia niemajątkowego, natomiast w kwocie 100 złotych od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego.

Sądem właściwym do wydania postanowienia o zabezpieczeniu jest sąd, do którego należy składać pozew, jeżeli wniosek zostanie złożony wraz z pozwem lub przed jego złożeniem. Z kolei, jeśli wniosek o zabezpieczenie zostanie złożony już w trakcie postępowania sądowego to taki wniosek rozpoznaje sąd, przed którym sprawa się toczy. Wniosek o zabezpieczenie sąd ma obowiązek rozpoznać bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od jego złożenia. Sąd, wydając postanowienie, oznacza w nim przedmiot sprawy oraz sposób i zakres zabezpieczenia. Należy pamiętać, że jeśli sąd będzie wydawał postanowienie o zabezpieczeniu jeszcze przed złożeniem pozwu, wówczas wyznaczy maksymalnie dwu tygodniowy termin, w którym powództwo powinno zostać wytoczone pod rygorem upadku zabezpieczenia.

Podsumowując, postępowanie zabezpieczające stwarza nam możliwość zabezpieczenia dochodzonych należności przed przeprowadzeniem postępowania egzekucyjnego, ale także może skłonić dłużnika do dobrowolnego spełnienia świadczenia, z uwagi na niedogodności z jakimi będzie się dla niego wiązało jego ustanowienie. Omawiana instytucja może okazać się szczególnie nieoceniona w przypadku egzekwowania wierzytelności od nieuczciwych dłużników. Istotny w tym przypadku jest również element zaskoczenia występujący gdy złożymy wniosek o zabezpieczenie wraz z pozwem lub jeszcze przed wytoczeniem powództwa, co może nas uchronić przed ryzykiem wyzbycia się majątku przez dłużnika. Powyższe zalety postępowania zabezpieczającego powodują, iż w drodze do skutecznego wyegzekwowania należności powinniśmy, za każdym razem rozważyć, czy nie będzie celowe jego przeprowadzenie.

Marcin Kamiński                                                                                                                                                              Kancelaria Prawna ARKANA


Artykuł dostępny na biznes.pl oraz w dziale Media o nas

Arkana