Czy zwolnienie lekarskie chroni przed zwolnieniem? Czy częste choroby mogą być powodem zwolnienia?       Czy w czasie zwolnień grupowych można zwolnić pracownika przebywającego na chorobowym?

Zgodnie z art. 53§1 kodeksu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,

b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.

Okresy, po których upływie pracodawca może rozwiązać umowę dotyczą tylko zatrudnienia u tego pracodawcy, który umowę zamierza rozwiązać. Nie istnieje, poza ściśle określonymi wyjątkami, możliwość doliczenia okresów zatrudnienia u innego czy innych pracodawców. Odstępstwo od zasady uwzględniania jedynie okresu zatrudnienia u pracodawcy, który umowę rozwiązuje, stanowi przejście zakładu pracy na innego pracodawcę oraz przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę wskutek śmierci dotychczasowego pracodawcy, które odbywa się na zasadach określonych w art. 231 k.p.

Podstawy decyzji rozwiązania umowy

Warto podkreślić, iż podstawą decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę nie może być jedynie sam upływ terminu pobierania wynagrodzenia za pracę z powodu niezdolności do niej, a następnie zasiłku chorobowego. Warunkiem uzasadniającym podjęcie przez pracodawcę decyzji o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia jest niezdolność do pracy trwająca dłużej niż okresy, za które pracownik pobrał wynagrodzenie i zasiłek chorobowy.

Pracodawca przed podjęciem decyzji powinien uzyskać orzeczenie lekarskie o dalszej niezdolności pracownika do pracy - mimo wyczerpania świadczeń. W drugim przypadku, kiedy przyczynę niezdolności do pracy stanowi choroba zawodowa, wypadek przy pracy lub wypadek w drodze do pracy i z pracy, o możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia decyduje wyłącznie wyczerpanie zasiłku chorobowego łącznie z pobieranym poprzednio wynagrodzeniem z tego tytułu oraz utrzymująca się - mimo upływu okresu zasiłkowego - dalsza niezdolność do pracy.

Kiedy nie można wypowiedzieć umowy?

Zgodnie z art. 41 kodeksu pracy, pracownikowi, przebywającemu na urlopie lub też zwolnieniu lekarskim nie można wypowiedzieć umowy o pracę – jeżeli nie upłynął jeszcze okres do wypowiedzenia umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ww. przepis wyraża funkcję ochronną prawa pracy i dokonanie wypowiedzenia w okresie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy czyni to wypowiedzenie bezskuteczne. W tym temacie szeroko wypowiadał się również Sąd Najwyższy i wskazuje, iż nawet jeżeli pracownik świadczył pracę to i tak: „wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę dokonane w czasie jego obecności w pracy jest bezskuteczne, jeżeli pracownik bez nieusprawiedliwionej zwłoki wykaże, że w dniu wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu choroby” (uchwała SN z dnia 22.11.1968 roku III 21/68).

W razie upadłości lub likwidacji zakładu pracy ochrona pracownika omówiona powyżej, nie obowiązuje. Zatem przebywanie na zwolnieniu chorobowym nie chroni pracownika od wypowiedzenia umowy o pracę. Nie podlegają ochronie przed wypowiedzeniem kobiety w ciąży, w okresie macierzyństwa, osoby w wieku przedemerytalnym, pracownicy przebywający na urlopach lub nieobecni w pracy, ze względu na przyczyny usprawiedliwiające tę nieobecność.

Często w praktyce nieobecności pracownika wywołane chorobą nie przekraczają okresów wskazanych w art. 53§1 k.p. jednakże mogą zachodzić sytuacje, kiedy pracownik choruje często a krótko, jednak w niedalekich odstępach czasu, co powoduje liczne problemy dla pracodawcy, zwłaszcza natury organizacyjnej. Pracodawca musi więc zatrudniać nowych pracowników lub zwiększać obowiązki pozostałych pracowników, dokonywać zmian rozkładów pracy lub rozkładów urlopu – co w większości powoduje problemy finansowe. W takim wypadku pracodawca może zwolnić pracownika za wypowiedzeniem. Powinien podać uzasadnienie tej decyzji i wskazać w jaki sposób nieobecność pracownika powoduje problemy w zakładzie pracy.

Małgorzata Stawicka
Kancelaria Prawna ARKANA